ΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΣΥΝΑΞΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ
ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ
(23 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2011)
Πρωτοπρεσβυτέρου Ευαγγέλου Παχυγιαννάκη
«Δεύρο των Ροδίων άθροισμα, ευσεβώς εν ύμνοις,
την εικόνα σήμερον, Μητρός της Καθολικής,
πάντες τιμήσωμεν…»
Με αυτό το υμνογραφικό κάλεσμά σας, Σεβασμιώτατε Πάτερ και Δέσποτα, προτρέπετε τον λαόν του Θεού, τον οποίον η πρόνοια του παναγάθου Θεού κατ’ ευδοκίαν σας παρεχώρησε να ποιμάνετε, να έλθει στη σημερινή πάνδημη εορτή της Μεγαλόχαρης Παναγιάς, της επονομαζομένης Καθολικής. Και ο ευσεβής λαός των Ροδίων, ακούοντας το κάλεσμα του σεπτού ποιμενάρχου του, ήλθε. Και ήλθε γιατί και «της φωνής αυτού ακούει», κατά τον Ιωάννειο παροιμιακό λόγο, «ότι οίδασι του καλού ποιμένος την φωνήν τα ίδια πρόβατα» (Ιωάν. 10.4), αλλά και τις δωρεές, που αιώνες τώρα λαμβάνει από την χαριτόβρυτη εικόνα της Παναγίας καλώς γνωρίζει, «ότι πάσι παρέχει τοις προτρέχουσι αυτή εν πίστει τα κρείτονα και πολλαπλών παθημάτων τας ιάσεις, ψυχής τε και σώματος λαμβάνει».
Επομένως, θα έλεγα, σεβαστοί Πατέρες και αγαπητοί μου αδελφοί, ότι ο δικός μου λόγος παρέλκει στην αποψινή πάνδημη συμμετοχή σας στην ετήσια εορτή της Συνάξεως εις δόξαν και τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου της επονομαζομένης «Καθολικής», που αποτελεί από τα παμπάλαια χρόνια παραδοσιακό και όχι μόνο πανροδιακό αλλά πανδωδεκανησιακό προσκύνημα. Παρά ταύτα, επιτρέψατέ μου, αφού ευχαριστήσω τον σεβασμιώτατο Μητροπολίτη σας κύριον Κύριλλον, για την τιμή που μου κάνει, παραχωρώντας μου τον άμβωνα σ’ αυτή την μεγαλειώδη Σύναξη της Θεομητορικής εορτής, να καταθέσω μερικές σκέψεις και στοχασμούς στην θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας της Κρεμαστής, της Μαυρομάτας, της Καθολικής και να επικαλεσθώ την θερμή προστασία της.
Είναι γνωστό, πως όλος ο μήνας Αύγουστος είναι αφιερωμένος στην Παναγία. Ανοίγει με τις ιερές Παρακλήσεις, κορυφώνεται στην πάντιμη Κοίμησή της, στις 15, προσεγγίζεται συναισθηματικά με τα Εννιάμερα, στις 23, όπως σήμερα και κλείνει, στις 31, με την Αγία Ζώνη. Η υψηλοτέρα των ουρανών ταπεινώνεται, γίνεται η δούλη Κυρίου και το οσφράδιον του μόνου βασιλέως, αλλά και για ’μας γίνεται η γλυκιά αναπνοή κάθε όμορφης κι ευγενικής ψυχής κι ακόμη, πιο πολύ, γίνεται η βρυσομάνα για τους κουρασμένους στρατοκόπους, που σέρνουν τα βήματά τους μέσα στο λιοπύρι του Αυγουστιάτικου ήλιου και στον καύσωνα της καθημερινής βιοπάλης.
Οι γενιές όλων των χριστιανικών εποχών ετίμησαν την Παναγία και η ευσέβειά τους την ύψωσε ίσαμε τον θρόνο του Θεού και αν υπάρχουν υπερβολές στις διάφορες χριστιανικές Ομολογίες, η Ρωμαιοκαθολική να την θεοποιεί και η Προτεσταντική να την απορρίπτει, η Ορθόδοξη Εκκλησία μας πάντοτε στάθηκε απέναντι στον Χριστό λατρευτικά και στην Παναγία Μητέρα Του τιμητικά. Η πίστη μας αρχίζει με τον Χριστό και ο Χριστός είναι το παν στη ζωή και την πίστη μας. Αλλά και η πίστη μας και η ζωή μας αρχίζουν με την Ενσάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού, που πραγματοποιήθηκε εν χρόνω με τη συμμετοχή του προσώπου της Παναγίας. Η Παναγία έδωσε ζωή στον Σωτήρα και Κύριό μας Χριστό, και δάνεισε σ΄ Εκείνον την σάρκα της κι έγινε η απείρανδρος Μητέρα Θεοτόκος, το δοχείον του αστέκτου Πλαστουργού της, που σε ολόκληρη τη ζωή της αστραποβολούσε τη χαρά της σωτηρίας και την αυθεντική μεταμόρφωση και επαναφορά του ανθρώπου και ολοκλήρου της Κτίσεως στο πρωτόκτιστον κάλλος, καθώς προορίζονται τα πάντα να συμμετέχουν στη δόξα της αιωνίου χαράς.
Αλλά, όπως η Παναγία με απόλυτη ελευθερία και ταπείνωση συγκατατέθηκε στο κάλεσμα της θείας βουλής, το ίδιο κι ο κάθε άνθρωπος με ελευθερία και προσωπική επιλογή, καλείται να συγκατατεθεί, να συλλάβει ο ίδιος και να κυοφορήσει μέσα του μια Παναγία, να γίνει σκεύος ελεύθερης αποδοχής της θείας προσκλήσεως. Έτσι, η σωτηρία δεν είναι πλέον μια ατομική εκλογή αφηρημένη, αλλά μια συγκεκριμένη επιλογή και συνέργεια, μια συνεργασία ανάμεσα στον Θεό και τον άνθρωπο με πρωτεργάτη την Παναγία, στην οποία εμπιστεύεται ο καθένας την πίστη του, την υπακοή του, την ελπίδα του. Γι’ αυτό η Παναγία αγαπήθηκε και λατρεύτηκε τιμητικά τόσο, όσο κανένα άλλο πλάσμα στον κόσμο. Στέκεται στο πλευρό του κάθε πονεμένου ως παρηγορήτρα, του κάθε απελπισμένου ως ελπίδα, και γίνεται για τον κάθε δαρμένο, χτυπημένο από το σκληρό δρεπάνι του θανάτου, με την ένδοξη Κοίμησή της, η αυγή της μυστικής ημέρας, το πέρασμα στην αγέραστη ζωή της αιωνιότητος.
Η Παναγία, αδελφοί μου, είναι οικουμενική. Ο κάθε τόπος έχει τη δική του Παναγία. Τόσες Παναγίες όσοι κι οι τόποι και οι ανθρώπινες καρδιές. Μέσα σε σκιερές χαράδρες, πάνω σε μαγευτικές βουνοκορφές, δίπλα σε θαλασσοφίλητα ακρογιάλια. Μέσα στους μυρωμένους μπαξέδες των όμορφων καρδιών, με λούλουδα από αγάπη και πόνο, από ευγενή συναισθήματα με ανθρωπιά και φιλότιμο. Ακόμη και μέσα σε σκληρές καρδιές, γιατί η Παναγία είναι η απαλύνουσα τας σκληράς καρδίας. Εδώ, στον χαριτωμένο αυτόν τόπο, έχομε την Παναγία της Κρεμαστής, την Καθολική, που γιορτάζει μεγαλόπρεπα στις 15 του μηνός την ένδοξη Κοίμηση και την εις ουρανούς Μετάστασή της. Αλλά και σήμερα στην Απόδοσή της Εορτής, το ίδιο, με την ίδια πίστη, την ίδια ευλάβεια, τον ίδιο ενθουσιαστικό παλμό, προσέρχεται ο ευσεβής λαός για να τιμήσει την Μητέρα του, και συμμετέχει με την ίδια τρυφερότητα και αγάπη στο γεγονός της Κοιμήσεώς της, όπως κάνει και για την σαρκική μάνα του εννέα ημέρες ύστερα από την κοίμησή της.
Η εύνοια του Θεού, που προνοεί τα πάντα από τα πρώτα ως τα έσχατα κι από τα πιο μικρά ως τα πιο μεγάλα, έδωσε σ’ αυτόν τον ευλογημένο τόπο την Παναγία του: την Καθολική. Για να στηρίζει τον λαό Του με το μάννα της συνύπαρξης και τη φλόγα της λευτεριάς σε καιρούς δύσκολους, κατοχικούς, απαξιωτικούς στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, και να βυζάξει, με το γάλα της κατανόησης και της αγάπης της, λαούς ομόδοξους, που οι κοσμικές αντεγκλήσεις κι εγωισμοί έχουν χωρίσει την ενιαία πίστη του Χριστού και σπέρνουν το μίσος και τη διχόνοια μεταξύ των οπαδών Του. Παρά ταύτα, ακόμη και σε καιρούς ετερόδοξης και ετερόθρησκης επικυριαρχίας η μορφή της Παναγίας υπήρξε σημείον αναφοράς και αλληλοκατανόησης των κατοίκων της Ρόδου σε όλη την Ιπποτοκρατούμενη και Τουρκοκρατούμενη εποχή, κι αργότερα πάλι στην Γερμανοϊταλική Κατοχή, με το δικό της μάννα και το δικό της γάλα μεγάλωνε τα μικρά Ροδόπουλα στερεωμένα στην Ορθόδοξη πίστη και στις αξίες της Ρωμιοσύνης, ώστε να γίνουν οι φτερωτοί άγγελοι της Αντίστασης και της λευτεριάς.
Σεβασμιώτατε, αδελφοί μου, κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει, ούτε να αρνηθεί τις ευεργεσίες που απορρέουν από τη πάνσεπτη μορφή της ένθρονης Παναγιάς, της Καθολικής, που δορυφορείται από τους πρωτοστάτες Αγγέλους. Τη συμβολή της στην Ιστορία του τόπου, την προνοιακή και φιλανθρωπική της εμφέρεια και προπαντός, ότι υπήρξε ανάχωμα στην εθνολογική, γλωσσική και πολιτισμική αλλοτρίωση του πολύπαθου Ροδίτικου λαού, από τις αλλεπάλληλες πολυχρόνιες κατακτήσεις.
Γ’ αυτό, σε πείσμα της ορθολογιστικής κουλτούρας θα συνευρίσκεται πάντοτε μέσα στο ¨κεκρυμμένον μυστήριον΄΄ της σχέσεως του λαού με την Εκκλησία του, η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στην καρδιά του Καλοκαιριού, με τα ήθη και τα έθιμά του, και θα ‘ναι μια δροσερή πηγή, μια νοητή όαση, μια πνευματική ανάσταση, γι’ αυτό και την εορτή αυτή ο λαός μας, γενικότερα, την ονομάζει Πάσχα του Καλοκαιριού.
Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ανακαλεί στην σκέψη και τα βιώματα του κάθε πιστού την ευλάβεια και την αγάπη για το πρόσωπο της αειπαρθένου Μαρίας, που αποτελεί δώρο, προερχόμενο από την προσωπική σχέση και εμπειρία του με το πρόσωπο του Χριστού. Συνεπώς είναι καρπός αυτής της προσωπικής πίστεως και αγάπης. Σήμερα, που συνεχώς στραγγίζουν οι καρδιές των ανθρώπων από χυμούς πνευματικής ζωής, κι οι συνειδήσεις είναι κυρτωμένες και τρεκλίζουν απελπιστικά κάτω από την αβεβαιότητα και το άγχος, έχομε ανάγκη να ζητήσομε βοήθεια. Από πού, όμως; Η καταφυγή μας στον Θεό και τους Αγίους Του και ιδιαίτερα στην Μάνα μας, τη γλυκιά Παναγιά. Ως ακαταμάχητη, σταθερή και βεβαία προστασία, μας είναι απαραίτητη, αλλά και μονόδρομος, όταν όλοι μας έχουν εγκαταλείψει ή μας παραδίδουν στον εμπαιγμό και την χλεύη και ευνοούν την αυθαιρεσία των νόμων της ζούγκλας.
Σήμερα ζούμε την εποχή των Μνημονίων. Οι κυβερνήσεις του κόσμου συντάσσουν και υποβάλλουν τα Μνημόνιά τους στους μεγάλους και τους τρανούς της γης, για να συγκατανεύσουν και να τους λύσουν τα μεγάλα προβλήματα.
Αλλά κι εμείς, οι Ορθόδοξοι χριστιανοί, όλο αυτόν τον μήνα, με τις γιορτές και τις Παρακλήσεις μας, τι άλλο κάνομε, από του να συντάσσομε το δικό μας Μνημόνιο; Και απόψε το ίδιο κάνομε. Συντάσσομε το πολύπτυχο Μνημόνιο του πόνου, των συμφορών, της αβεβαιότητος του μέλλοντος των παιδιών μας και των ποικίλων αιτημάτων που κατακλύζουν τον καθένα από εμάς προσωπικά και ολόκληρο το Έθνος μας. Και αυτό το δεητικό Μνημόνιο το «καταθέτομε» στην Παναγία την Καθολική απόψε, σ’ αυτήν εδώ την ωραία πόλη, το όμορφο χαριτωμένο τοπίο της Κρεμαστής και το κρεμάμε με ευλάβεια στα πανάχραντα χέρια της Παναγίας, με την παράκληση να το «επιδώσει» στον Υιόν και Θεόν της. Είναι μια πονεμένη ικεσία, που απευθύνεται στην πονεμένη Μάνα, τη Μάνα του Σταυρού και της Χαρμολύπης, με την παράκληση να την μεταφέρει στον σπλαχνικό Θεό της αγάπης, που μπορεί να φωτίσει όλους μας μικρούς και μεγάλους, για να βρούμε διέξοδο στα αδιέξοδα που η απερισκεψία, η αδιαφορία, η ανευθυνότητα, η αφροσύνη μας και, προπαντός, η αθέτηση του θελήματος του Θεού στη σκέψη μας και στη ζωή μας δημιούργησαν.
Και θα κλείσομε την ταπεινή μας αυτή ομιλία με την δέηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας, παρμένη από «ΡΟΔΙΑΚΟ ΛΕΙΜΩΝΑΡΙΟ»: «Δέσποινα αγαθή, Καθολική Κυρία, της Ρόδου προστασία, διάσωζε εκ πάσης επιβουλής την ποίμνην σου». Αμήν!
